หมอสามัญประจำบ้าน

4. Pneumococcal vaccine วัคซีนนี้อาจจะทำให้น้องหลายคนสับสนกับการฉีด แต่มันเป็นวัคซีนที่สำคัญมากๆ อีกวัคซีนหนึ่งเลย พี่จะพยายามเขียนให้ดูเหมือนง่ายนะครับ 5555 วัคซีนนี้มี 2 ชนิด คือ ❤️ pneumococcal conjugate vaccine ไว้ฉีดในเด็กที่อายุน้อยกว่า 2 ปีได้ ซึ่งก็มี 2 ยี่ห้อที่ควรรู้จัก 💪 Synflorix : มี 10 สายพันธุ์  💪 Prevnar 13 : มี 13 สายพันธุ์  ต่างยี่ห้อก็มีข้อดีที่นำเสนอแตกต่างกัน เอาเป็นว่าไม่พูดถึงเพราะไม่ได้ค่าโฆษณา 555 พี่ว่าเอาตามความพอใจ และสตางค์ในกระเป๋าพ่อแม่เป็นสำคัญไว้ก่อน ดีสุด ❤️ pneumococcal polysaccharide vaccine ซึ่งจะมี 23 สายพันธ์ุ และจะฉีดให้ในเด็กที่อายุ > 2 ปี ***นี่คือสิ่งที่น้องๆ ควรจะทราบ คือ กลุ่มผู้ป่วยแบบไหนที่มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ pneumococcus และต้องรีบ promote การให้วัคซีน :  😷 Immunocompletent : Chronic heart disease, Chronic lung disease, DM, CSF leakage, Cochlear implant 😷Functional or anatomic asplenia รวมถึงกลุ่ม Sickle cell disease or hemoglobinopathies 😷 Immunocompromised host : HIV, Chronic kidney disease, Nephrotic syndrome, immunodefi

แอบดีใจที่น้องๆ หลายคนให้ความสนใจเรื่องของวัคซีนกันมากขึ้น มีไลน์ถามกันเยอะขึ้น เอาเป็นว่าพี่จะพยายามตอบ ถ้าอะไรที่พี่ไม่แน่ใจ เดี๋ยวไปถามผู้รู้เพิ่มเติมให้นะครับ 5555 รอบที่แล้ว EPI vaccine ตั้งใจเขียนให้น้องๆ intern กับน้องนศพ. ต่อไปนี้ก็ถือเป็นความรู้ประดับบารมีแล้วกันนะครับ คือ Optional vaccine 1. Influenza vaccine ล่าสุดมีการปรับวัคซีนให้เป็น 4 สายพันธ์ุ คือ influenza A 2 สายพันธุ์ และ B 2 สายพันธุ์ ซึ่งต่างจากเดิมมี B แค่ 1สายพันธุ์ ซึ่งการเปลี่ยนแปลงนี้เป็นเรื่องที่ดี เนื่องจากเราทราบกันดีอยู่แล้วว่า Influenza A ที่บรรจุในวัคซีน ต่อให้ติดเชื้อ strain ที่ไม่อยู่ในวัคซีน ก็ยังสามารถ cross reaction กันได้ครับ ต่างกันกับ Influenza B ซึ่งมีแค่ 2 strain คือ Victoria กับ Yamagata แล้วก็ไม่ cross reaction กันด้วย เพราะฉะนั้นถ้าเป็นแบบ trivalent ของเดิม ก็มีโอกาสพลาดท่าต่อ influenza B ได้  โดยเราจะเริ่มฉีดในเด็กที่อายุมากกว่า 6 เดือนขึ้นไป ฉีด 2 เข็มแรกห่างกัน 4 สัปดาห์ หลังจากนั้นสามารถฉีดได้ทุก 1ปี ในเด็กที่อายุน้อยกว่า 9 ปี ถ้ามากกว่า 9 ปี ให้ฉีดปีละเข็มครับ, ขนาด dose ให้ 0.25 ml im

6. Polio vaccine OPV เป็นวัคซีน Polio แบบหยอดทางปาก ซึ่งจะให้หยอดตอน 2-4-6-18 เดือน และ 4-6 ปี ทั้งหมด5 หยอด ซึ่งแต่ก่อน polio vaccine แบบหยอดมีทั้งหมดสามสายพันธ์ุ แต่เมื่อปี 2016 ได้มีการ switch จาก 3 สายพันธุ์เหลือเพียง 2 สายพันธุ์ โดยตัดสายพันธุ์ที่ 2 ออก เนื่องจากทาง WHO ตรวจไม่พบ Polio type 2 ตั้งแต่ตุลาคม ปี1999 ซึ่งการตัดสายพันธุ์ที่ 2 ออกนั้น ข้อดีคือ เราสามารถลดการเกิด vaccine-derived poliovirus circulation (VDPV) และ Vaccine associated paralytic poliomyelitis (VAPP) ซึ่งทาง WHO ก็ไม่วางใจ Polio type2 ว่าอาจจะกลับมาได้ จึงดักทางโดยการให้ฉีดIPV อย่างน้อย 1 เข็ม หลังอายุ 14 week ซึ่งของประเทศไทยเองได้จัดให้ฉีดพร้อมหยอด OPV รอบอายุ4 เดือนครับ  ดังนั้น เราจะให้ OPV ตอน 2, 4(+IPV), 6, 18 เดือน และ 4-6 ปีครับ ปล. อย่างไรอย่าลืมติดตามการเปลี่ยนแปลงนะครับ แว่วว่า WHO ตรวจไม่พบสายพันธุ์ที่ 3 ตั้งแต่ พฤศจิกายน 2012 และมีการวางแผน eradicate & endgame 2019-2020 นะครับ 7. MMR vaccine น้องๆ มักชอบถามกันอยู่เสมอว่า MMR เข็มแรกฉีดเมื่อไหร่กันแน่ 9 เดือน หรือ12 เดือน  จริงๆ จะบอกว่าแบบไหนก

4. HBV vaccine   เหมือนที่ทุกคนทราบกันเราจะฉีด แรกเกิด-2เดือน-6เดือน แต่มีการปรับเพิ่มตอน 4 เดือน เพราะทางกระทรวงจับรวมกับ DTP เด็กจะได้ไม่ต้องเจ็บตัว 2 ครั้ง ก็เลยพัฒนาเป็น 0-2-4-6 เดือน  แต่ก็แอบมีข้อแม้เล็กน้อย ถ้าเป็นเด็กpreterm ที่มีน้ำหนักแรกเกิดน้อยกว่า 2 kg อาจพิจารณาฉีดเพิ่มตอนอายุ 1 เดือน หลังจากนั้นฉีดตาม schedule ปกติ อีกอย่างที่น้องๆ สงสัยกันคือ กรณีที่คุณแม่เป็น hepatitis B carrier เราต้องทำอย่างไร กรณีที่คุณหมอสูติไม่ได้ตรวจ HBe Ag ซึ่งชอบมาก เพราะหมอเด็กอย่างเรา จะได้ไม่ปวดหัว 555, ถ้าHBs Ag + ทารกควรจะได้ HBV vaccine กับ HBIG ภายใน 12 ชั่วโมงแรกหลังคลอด, กรณีที่ไม่มี HBIG ให้ฉีด HBV vaccine เพิ่มตอน 1 เดือนครับ กรณีที่ไม่ได้ ANC และไม่มั่นใจ status ของมารดา สิ่งที่น้องจะต้องทำ คือตรวจ HBs Ag ของมารดา พร้อมกับฉีดHBV vaccine ภายใน 12 ชั่วโมงแรกให้ทารก ถ้าเกิดผลของมารดาเป็นบวก ให้ตามทารกมาฉีดHBIG ใน 7วันได้ครับ ***อย่าลืมเด็ดขาดคือ น้องๆ จะต้องนัดเด็กมาตรวจตอนอายุ 9-18 เดือน ดู HBs Ag และ Anti-HBs Ab เพราะการให้ HBIG prophylaxis ไม่ได้ป้องกันการถ่ายทอด Hepatitis B ได้ทั้ง

กำลังคิดว่าตัวเองจะเขียนเรื่องอะไรดี เผื่อทบทวนความรู้ให้ตัวเองด้วย 555 เลยคิดว่าเขียนเรื่องนี้อีกรอบแบบ update บ้างดีกว่า มาติดอาวุธหมอเด็กด้วยเรื่อง วัคซีน ดีกว่า 1.หลักการให้วัคซีนเบื้องต้น ปัญหาหลักที่ผมโดนถามจากน้องๆ มากที่สุดคือ การที่ผู้ป่วยมาผิดนัดวัคซีน ไม่ใช่ผิดธรรมดา แต่ผิดมาก หายไปหลายเดือนหลายปี ซึ่งตอนแรกผมมักจะให้คำแนะนำน้อง ๆ แบบง่าย ๆ ว่า ให้ฉีดเข็มถัดไปได้เลย โดยเข็มที่เหลือหลังจากนั้นให้เว้น interval ตามEPI program ของกระทรวงสาธารณสุข ยกเว้นเฉพาะบางวัคซีนที่มีข้อจำกัด เช่น DTP, Hib  และ Rotavacine ซึ่งบางครั้งมันจะนานมากในบาง interval  เราจะจบปัญหานั้นกัน ถ้าไม่อยากเสียเวลาไล่ interval ของ vaccine แบบเดิม เอาตารางนี้พกติดตัวกัน  เราจะฉีดเข็มที่ขาดไปทันที และนัดเข็มต่อไปได้เลยตามระยะเวลาที่เหมาะสม จำไว้ว่าไม่ต้องเริ่มต้นฉีดใหม่ นอกจากนั้นต้องคำนึงว่าผู้ป่วยยังมีความจำเป็นต้องได้วัคซีนนั้นอยู่หรือไม่ เช่น DTP เข็มที่ 4 ถ้าได้หลัง 4 ขวบ เข็มที่ 5 ไม่ต้องฉีด หรือ ถ้าอายุมากกว่า 7 ขวบ ไม่ต้องให้ DTP แต่ให้เปลี่ยนเป็น dT หรือ Tdap เลย แล้วก็ฉีดแบบ adolescent เลย  ส่วน Hib