Update ความรู้วัคซีน ตอนที่ 2

4. HBV vaccine 

เหมือนที่ทุกคนทราบกันเราจะฉีด แรกเกิด-2เดือน-6เดือน แต่มีการปรับเพิ่มตอน 4 เดือน เพราะทางกระทรวงจับรวมกับ DTP เด็กจะได้ไม่ต้องเจ็บตัว 2 ครั้ง ก็เลยพัฒนาเป็น 0-2-4-6 เดือน 

แต่ก็แอบมีข้อแม้เล็กน้อย ถ้าเป็นเด็กpreterm ที่มีน้ำหนักแรกเกิดน้อยกว่า 2 kg อาจพิจารณาฉีดเพิ่มตอนอายุ 1 เดือน หลังจากนั้นฉีดตาม schedule ปกติ

อีกอย่างที่น้องๆ สงสัยกันคือ กรณีที่คุณแม่เป็น hepatitis B carrier เราต้องทำอย่างไร

กรณีที่คุณหมอสูติไม่ได้ตรวจ HBe Ag ซึ่งชอบมาก เพราะหมอเด็กอย่างเรา จะได้ไม่ปวดหัว 555, ถ้าHBs Ag + ทารกควรจะได้ HBV vaccine กับ HBIG ภายใน 12 ชั่วโมงแรกหลังคลอด, กรณีที่ไม่มี HBIG ให้ฉีด HBV vaccine เพิ่มตอน 1 เดือนครับ

กรณีที่ไม่ได้ ANC และไม่มั่นใจ status ของมารดา สิ่งที่น้องจะต้องทำ คือตรวจ HBs Ag ของมารดา พร้อมกับฉีดHBV vaccine ภายใน 12 ชั่วโมงแรกให้ทารก ถ้าเกิดผลของมารดาเป็นบวก ให้ตามทารกมาฉีดHBIG ใน 7วันได้ครับ

***อย่าลืมเด็ดขาดคือ น้องๆ จะต้องนัดเด็กมาตรวจตอนอายุ 9-18 เดือน ดู HBs Ag และ Anti-HBs Ab เพราะการให้ HBIG prophylaxis ไม่ได้ป้องกันการถ่ายทอด Hepatitis B ได้ทั้งหมด ทารกเองมีโอกาสติดเชื้อได้ 5-10 % ดังนั้นต้องติดตามนะครับ

***ในกรณีที่นัดมาตวจซ้ำตอน 9-18 เดือน ตรวจ HBs Ag - ส่วน Anti-HBs Ab < 10 mIU/ml แสดงว่าไม่ติดเชื้อแต่ภูมิยังไม่ขึ้น ให้ revaccination อีกครั้ง 3 dose แล้วretest ซ้ำ 1-2 เดือน เพราะอาจเป็นกลุ่ม Non-responder ต่อวัคซีนได้ครับ 

5. DTP vaccine

ก็อย่างที่เราทราบกันว่า DTP เราจะฉีดตอน 2-4-6-18 เดือน และ 4-6 ปี ทั้งหมด 5 เข็มโดยที่ถ้า DTP4 ฉีดหลังอายุ 4 ขวบ เข็มที่ 5 ไม่มีความจำเป็น ส่วนกรณีเกิน 7 ขวบ เปลี่ยนเป็นฉีด Tdap หรือ dT แทนตามตารางการฉีดในวัยรุ่น คือฉีดทุก 10 ปีสำหรับ dT แต่ขอสักครั้งฉีดเป็น Tdap จะดีมาก ^^

สำหรับวัคซีนนี้มีหลายประเด็น เช่น adverse effect ไม่ว่าจะเป็น fever, febrile convulsion  ซึ่งเราสามารถลด side effect โดยการเปลี่ยนเป็นชนิด acellular pertussis (DTaP) แต่ในกรณีที่เป็น encephalopathy ให้งดการฉีด pertussis ทันที 

สำหรับน้องๆ ที่อยากแนะนำวัคซีนเสริม จริงๆ ก็มีหลายตัวครับ แต่เอาที่พี่ถนัดนะ เพราะไหนๆ อยากได้เสริมพี่ก็จะเอาแบบครบเซ็ต ก็จะมี 2 ค่ายดังอย่างที่ทราบ คือ GSK กับ Sanofi เป็นแบบ infanrix-Hexa กับ Hexaxim ตามลำดับ ซึ่งจะประกอบด้วย DTaP+HBV+IPV+Hib ซึ่งสามารถแนะนำฉีดในช่วง 2-4-6 เดือนได้ ซึ่งตัววัคซีนไม่ได้มีความต่างกัน สามารถฉีดสลับกันได้ ถ้าเกิดอันใดอันหนึ่งขาด

อีกอันที่เด็กศิริราชนิยมสั่ง เนื่องจาก 2 ตัวบนชอบขาดบ่อยๆ 555 นั่นคือ Quinvaxem ( DTwP+HBV+Hib ) ซึ่งราคาถูกกว่า แต่ต้องบอกคุณพ่อคุณแม่เสมอว่ามันเป็น whole cell pertussis นะ เพราะฉะนั้นเรื่องไข้อาจมีได้

***เอาจริงๆ ถ้าถามผม ผมชอบ Quinvaxem พอสมควรนะครับ นอกจากราคาที่ถูกกว่า การใช้ whole cell จะกระตุ้นภูมิคุ้มกันได้ดีกว่าด้วย

อีกคำที่อยากให้รู้จักคือ Cocooning strategy การให้วัคซีน Tdap ในกลุ่มบุคคลใกล้ชิดกับเด็กทารก เพื่อลดการแพร่กระจ่ายเชื้อโรคจากผู้ใหญ่มาที่เด็ก เนื่องจากมี outbreak ในเด็กเล็กที่เป็น pertussis ก่อนที่จะได้ฉีด DTP dose แรก ยิ่งถ้าได้ Tdap ในคุณแม่ที่กำลังตั้งครรภ์ช่วง GA 27-36 week สักเข็มก็จะดีมากครับ

วันนี้พอก่อน 555 แก่แล้วขอไป slow life ก่อนนะครับ รอบหน้าจะเก็บ EPI ให้หมดแล้วต่อด้วย Optional vaccine กันครับ

ขอบคุณรูปภาพจาก http://www.pidst.or.th/index_m.php